BUSE İLKİN YERLİ
Türkiye’nin uluslararası ilk edebiyat festivali olan İTEF- İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali’nin dokuzuncusu, bu yıl “Şehir ve Hayal” temasıyla arasında gerçekleşti.
Festivalin bu yılki programında, 10’u yabancı, 31’i yerli olmak üzere 41 yazar, 21 yayıncılık profesyoneli, 5 hikaye anlatıcısı, 3 müzik grubu ve 7 moderatör İstanbullu edebiyatseverlerle buluştu. İTEF’in 2017 programı kapsamında söyleşilerin, edebiyat panellerinin, öğrenci ve yazar buluşmalarının yanı sıra konserler, grafik performansları ve masal dinleme etkinlikleri gerçekleştirildi.
Biz de, bu özel festivali, festivalin direktörü Mehmet Demirtaş ile konuştuk.
İTEF’in bu yıl dokuzuncusu düzenlendi. İTEF hangi amaçlarla yola çıkmıştı ve bu amaçların ne kadarını gerçekleştirdi?
İTEF – İstanbul Tanpınar Edebiyat Festivali topraklarımızdaki edebiyatın dünya edebiyatı ile buluşacağı, karşılıklı sohbet edeceği, birbirinden etkileneceği bir platform olmayı amaçlayarak başladı. Dünyanın edebiyatını bizimle, bizim edebiyatımızla tanışmaya, aynı zamanda bizi de kendi dünyalarında tanıtacaklarını düşünerek yola çıktık.
Yazarlar sadece okurların karşısında basit söyleşilerle buluşmadı. Bir festival yoğun ve pek sık karşılaşılamazı sanatseverle buluşturmalı diye düşünerek başladık. Yazarlar diğer yazarlarla, yayıncılarla, Türk yayıncılar da diğerleriyle buluşmalıydı. Okurların edebiyata dair etkinlik yelpazesini genişletmeyi amacımız edindik. Amaçlarımızdan biri de kitap okuma oranlarının artmasına da vesile olmaktı.
Edebiyatın yazıya dökenden yayımlayanlara, çevirmeninden farklı sanat dalları ile, yemek ile, oyun ile, korkularımız ile, hayallerimiz, masallarla, müzikle, grafikle buluşmasına öncülük ettik, devam da ediyoruz. Profesyonel programla dünya edebiyatında yer alabilmemize kendi olanaklarımızda destek oluyoruz.
Genel hatlarıyla değerlendirdiğimde amaçlarımızı programlarımızda gerçekleştiğini görüyorum. Başarılı olduğumuzu en kolay ve en çok hissettiğim İTEF bu yıl yapıldı. Tek üzüntüm İTEF festival kitabı hayali bu yıl yayına hazırlanamadı. 10. yılda bu eksiği telafi edeceğiz.
Bu yılki programı oluştururken hangi kriterleri, öncelikleri göz önünde bulundurdunuz? İsim seçiminiz bize ne anlatıyor?
İTEF bir tema etrafında edebiyat bakışının tartışıldığı edebiyat festivallerindendir. Kitap festivali değildir. Yabancı yazarlarda öncelik Türkçe kitabının çıkmış olması, hatta mümkünse son iki yıl içinde okurla buluşmuş olmasına özen gösteriyoruz. Yabancı yazarların seçimi Türk yayıncıların desteği ile yapılır, sonra da davet için gerekli destekleri araştırıyoruz. Yabancı yazarların devamında Türk yazarlar festivale davet edilir. Dengeli, ne sadece yabancı sanatçının öne çıktığı, ne de popülerliği kullanan bir bakışın olmamasına özen göstererek, edebiyat içeriğine öncelik vererek program hazırlamaya çaba harcıyorum.
Bin bir bilinmeyenli denklem gibi programa başlarız ve festival broşürünün baskı zamanı gelince uykusuz 1-2 gün sonunda denklem oturur ve programı kapatırız. İsimler bazen konumuza, bazen yazarın takviminin uygunluğuna, ekonomik zorluklara göre seçimi etkileyebilir. Ancak amaç edebi dengeyi korumaktır.
Festivalin önceliğinin, okurlarla yazarları buluşturmak olduğunu biliyoruz. Anadolu’daki okurlara ilişkin gözlemleriniz nedir?
İTEF bazı yıllarda Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde etkinlik yapma fırsatı buldu. Erzurum, Hatay, Çanakkale, Mersin, Bursa, İzmir bunlardan bazıları. İstanbul yorucu, zaman kavramı farklı bir kent olduğundan etkinlikleri belli şartlara göre planlıyoruz. İki yakada iki ana etkinlik mekânımız oluyor. İstanbul dışına çıkınca bu şartlar da o şehirlere göre değişiyor.
Eğer başka bir şehirde etkinlik planlayacaksak bu şehirlere keşif gezisi yapmaya çalışıyorum. O kentin kitapçısı nerede, üniversiteli ne yapar, öğretmenler, öğrenciler nasıl etkinlik takip eder.
Diğer şehirlerimizdeki programlara ilgi gerçekten büyüktü ve beklediğimizden fazlasını bulduk. Her zaman dile getirilen kültür sanata ilginin yoğunluğunu Anadolu’da yaşadık.
Umarım İTEF Anadolu insanı ile daha fazla buluşabileceği programlar yapabilir. Her teklife açığız.
Bunun yanında uluslararası platformlarda editör, yayınevi ve çevirmenleri de buluşturuyorsunuz. Bu buluşmalar nasıl sonuçlar doğuruyor?
Yayıncılık için de önemli bir etkinliği, İTEF Profesyonel Buluşmaları düzenleyen ve geliştiren bir festivaliz. Yabancı yayıncıların bizi tanımasının en iyi yolu ülkemize gelmelerinden geçiyor. Türk yazarlar yurtdışındaki yayıncısını İTEF sayesinde bulabiliyor. Yurtdışındaki festivallere yazarlarımızın çağırılmasına aracılık ediyoruz. Yazarlarımızın bir başka dilde yayınlanmasını sağlıyoruz; sonuçtan çok mutluyuz.
Aramızda kalsın ama İTEF Profesyonel buluşmalarda bazen evlilikle biten tanışmalar oluyor!
İTEF çok keyifli fakat bir o kadar da yoğun bir programla Türk yayıncılığını tanımak isteyen yabancı yayıncıların en önemli buluşması oldu, en önemli ve gurur duyduğumuz sonuç budur.
İTEF olarak yakın dönem hedefleriniz nelerdir?
Edebiyat festivali olarak her zaman hayaller kuruyor, plan yapıyor, insanlarla görüşüyoruz.
Her an İTEF olarak edebiyatımıza dair ne projeler geliştirilebilir düşünmekle, araştırmakla meşgulüz. Yakın dönem hedefimiz bu araştırmalarda güzel fikirler bulmak ve 10. yılımızda programa dahil etmek.
2018 için start’ı verdik, 10.yıl hazırlıkları başladı. Bu yıl içinde edebiyatseverlerle ilişkilerimizin karşılıklı etkileşimini çoğaltmak bir hedefimiz. Her zaman daha da fazla çocuk etkinliği yapabilmek yine ilk hedeflerimizden biri. Mümkünse İTEF okur kulübü kurabilmek de aklımızdaki fikirlerden bir diğeri. İTEF’e lokomotif görevi görecek bir sponsor bulmak ise hayatın gerçekleri arasından bir hedef. Hollanda Kraliyeti Prince Claus Vakfı’nın kuruluş cümlesini okurlarla paylaşarak bitirmek isterim: Sanat ana gereksinimlerden biridir.
